Nastolatkowie uważani są dzisiaj za skrajnie głupich i
nieodpowiedzialnych. Czynnikiem, który bezpośrednio przyczynił się do
deprecjacji kulturowej nastolatków było podwyższenie pełnoletniości
Pełnoletność w obecnej postaci jako jednolitą granicę wiekową, najpierw 20-21 lat a później 18 lat, wprowadzono dopiero w 2 poł. XVIII w. Wcześniej albo prawny wiek
dorosłości był niższy (ok.14-15 lat) albo istniała podwójna pełnoletność tj.
część praw uzyskiwało się wcześniej, część później.
pełnoletniość w
starożytnym Rzymie
W starożytnym Rzymie istniały aż cztery takie granice
wiekowe, warunkujące zakres zdolności do czynności prawnych oraz
odpowiedzialności karnej. Rzymianie rozróżniali: 1/ infantes- do 7 roku życia- osoby
poniżej tego wieku nie miały żadnej zdolności do czynności prawnych i nie
ponosiły żadnej odpowiedzialności 2/impuberes- do 12 roku życia (dziewczęta),
do 14 roku życia (chłopcy)- osoby poniżej tego wieku posiadały prawo
dokonywania czynności zwiększających swój majątek; nie mogły natomiast zawierać
umów prowadzących do uszczuplenia majątku; impuberes ponosili odpowiedzialność karną,
gdy działali z rozeznaniem 3/ minores- od 14 do 25 roku życia- mieli prawo
dokonywać wszystkich czynności prawnych; jednak w razie niekorzystnego dla
siebie rozporządzenia majątkiem mogli napisać do pretora wniosek o cofnięcie
skutków dokonanej czynności prawnej; ponosili pełną odpowiedzialność karną, ale
ich wiek mógł być okolicznością wpływającą na złagodzenie kary 4/ maiores- od 25 roku życia- ponosili
bezwarunkową odpowiedzialność cywilną i karną.
pełnoletniość w Polsce
I. średniowiecze- dwa okresy: 1. małoletność 2. pełnoletność; Statuty Kazimierza Wielkiego- 12 lat
(kobiety), 15 lat (mężczyźni)
II. nowożytność- trzy okresy: 1. małoletność 2. lata sprawne (pełnoletność) 3. lata roztropne (dojrzałość)
1. wiek sprawny (pełnoletność)
a/ 1505 r.- poł. XVII w.- w dobrach miejskich-13 lat (kobiety) i 14 lat (mężczyźni); w dobrach ziemskich- 12 lat (kobiety) i 15 lat (mężczyźni) b/ poł. XVII w.- 1768 r.- 14 lat (kobiety); mężczyźni: 14 lat w dobrach miejskich i 18 lat w dobrach ziemskich. (zob. http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:SK9GHNL8-sQJ:www.khpp.wpia.uj.edu.pl/documents/106750129/136970939/Staropolskie%2Bprawo%2Bosobowe-s.ppt/eae26210-f0a4-49ae-a0d9-f46797555853+&cd=11&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
Uprawnienia, wiążące się z osiągnięciem wieku sprawnego:
a/ wyzwolenie spod władzy rodzicielskiej
b/ posługiwanie się bronią, udział w wyprawach wojennych
c/ posiadanie własnego majątku; ograniczenia w dysponowaniu: zakaz zbywania i obciążania długami bez zgody Rady Familijnej (zob. Prawo polskie prywatne: napisane i poświęcone pamięci ubiegłych w roku 1864 pięciuset lat istnienia Akademii Krakowskiej, s. 215)
http://bibliotekacyfrowa.pl/Content/46655/PAd_332910.pdf
2. wiek roztropny- 21 lat w dobrach miejskich i 24 lata w dobrach ziemskich
Osoby, osiągające wiek roztropny posiadały pełne prawo dysponowania własnym majątkiem
III. od 1768 r. do upadku państwa- cztery okresy: 1. małoletność 2. wiek, w którym kończyła się opieka-18 lat 3. anni discretionis-20 lat 4. anni comperentiae- 24 lata
Uprawnienia:
18 lat- małoletni odbiera majątek z rąk opiekuna pod własny zarząd; osobiste stawiennictwo przed sądem
20 lat- prawo zaciągania długów hipotecznych i rewersowych
24 lata- prawo sprzedaży i oddawania w zastaw własnych nieruchomości (zob. http://bibliotekacyfrowa.pl/Content/46655/PAd_332910.pdf ,s. 206-207,210)
W historii nastolatków jako społeczeństwa, można wyróżnić cztery okresy:
1/ starożytny Rzym- w relacjach domowych- dziecko, podobnie jak kobieta było całkowicie podporządkowana głowie rodziny- mężczyźnie (ojcu, mężowi). Władza patriarchalna ojca ustawała dopiero po osiągnięciu pełnej dojrzałości prawnej (maiores). Mimo, że w relacjach rodzinnych dzieci znajdowały się pod całkowitą władzą ojca aż do 25 roku życia, patriarchalna zależność nie miała żadnego przełożenia na relacje obywatela rzymskiego z państwem, któremu gwarantowało samodzielność prawną od 14 roku życia (minores). Zgoda głowy rodziny nie była w związku z tym wymagana ani dla ważności czynności prawnych podejmowanych przez minores ani nie ograniczała jego wszelkich innych decyzji życiowych.
2/ średniowiecze- nastolatkowie znajdowali się u szczytu swojej potęgi- samodzielnie rządzili państwami jako cesarze, królowie i książęta. W Polsce okres regencji kończył się z chwilą ukończenia przez małoletniego władcę 14 lat. Spośród władców niemieckich samodzielne rządy przed 18 rokiem życia sprawował Otton III. Ponieważ monarcha niemiecki był jednocześnie Cesarzem Rzymskim, 15-letni Otton III stał się najważniejszym człowiekiem na świecie, od którego zgody zależało nawet obsadzenie tronu papieskiego. Otton III, korzystając z przysługującego Cesarzowi prawa inwestytury, powołał dwóch Papieży sprzyjających polityce niemieckiej: Grzegorza V i Sylwestra II. Lista władców Polski, którzy w chwili objęcia samodzielnych rządów nie mieli ukończonych 18 lat- w tabelce na końcu tematu
3/ nowożytność- granica dorosłości została zróżnicowana na wiek sprawny (pełnoletność) oraz wiek roztropny (dojrzałość). Nazwa wieku sprawnego pochodzi od sprawności posługiwania się bronią, a genezę ma w określeniu dojrzałości do samodzielnego uczestnictwa w wojnie. (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiek_sprawny ). Na początku nowożytności młodzież 14-17 letnia nadal mogła decydować o własnym losie, a nawet brać udział w działaniach wojennych. Osoby przed osiągnięciem wieku sprawnego nie miały jedynie pełnego prawa dysponowania własnym majątkiem. W 2 poł XVII w. sądy ziemskie podwyższyły wiek sprawny z 15 do 18 roku życia. .
4/ totalitaryzm wychowawczy- od 1768 r. do dziś- postanowiono "zadbać"także o młodzież z dóbr miejskich , podwyższając wiek sprawny do 18 lat. Wolni od pokoleń ludzie stracili swoje prawa i zostali całkowicie podporządkowani władzy rodzicielskiej, wobec której muszą być bezwzględnie posłuszni.
ludzie wolni przez stulecia- wpierdalankami nauczycieli w internatach
II. nowożytność- trzy okresy: 1. małoletność 2. lata sprawne (pełnoletność) 3. lata roztropne (dojrzałość)
1. wiek sprawny (pełnoletność)
a/ 1505 r.- poł. XVII w.- w dobrach miejskich-13 lat (kobiety) i 14 lat (mężczyźni); w dobrach ziemskich- 12 lat (kobiety) i 15 lat (mężczyźni) b/ poł. XVII w.- 1768 r.- 14 lat (kobiety); mężczyźni: 14 lat w dobrach miejskich i 18 lat w dobrach ziemskich. (zob. http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:SK9GHNL8-sQJ:www.khpp.wpia.uj.edu.pl/documents/106750129/136970939/Staropolskie%2Bprawo%2Bosobowe-s.ppt/eae26210-f0a4-49ae-a0d9-f46797555853+&cd=11&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
Uprawnienia, wiążące się z osiągnięciem wieku sprawnego:
a/ wyzwolenie spod władzy rodzicielskiej
b/ posługiwanie się bronią, udział w wyprawach wojennych
c/ posiadanie własnego majątku; ograniczenia w dysponowaniu: zakaz zbywania i obciążania długami bez zgody Rady Familijnej (zob. Prawo polskie prywatne: napisane i poświęcone pamięci ubiegłych w roku 1864 pięciuset lat istnienia Akademii Krakowskiej, s. 215)
http://bibliotekacyfrowa.pl/Content/46655/PAd_332910.pdf
2. wiek roztropny- 21 lat w dobrach miejskich i 24 lata w dobrach ziemskich
Osoby, osiągające wiek roztropny posiadały pełne prawo dysponowania własnym majątkiem
III. od 1768 r. do upadku państwa- cztery okresy: 1. małoletność 2. wiek, w którym kończyła się opieka-18 lat 3. anni discretionis-20 lat 4. anni comperentiae- 24 lata
Uprawnienia:
18 lat- małoletni odbiera majątek z rąk opiekuna pod własny zarząd; osobiste stawiennictwo przed sądem
20 lat- prawo zaciągania długów hipotecznych i rewersowych
24 lata- prawo sprzedaży i oddawania w zastaw własnych nieruchomości (zob. http://bibliotekacyfrowa.pl/Content/46655/PAd_332910.pdf ,s. 206-207,210)
W historii nastolatków jako społeczeństwa, można wyróżnić cztery okresy:
1/ starożytny Rzym- w relacjach domowych- dziecko, podobnie jak kobieta było całkowicie podporządkowana głowie rodziny- mężczyźnie (ojcu, mężowi). Władza patriarchalna ojca ustawała dopiero po osiągnięciu pełnej dojrzałości prawnej (maiores). Mimo, że w relacjach rodzinnych dzieci znajdowały się pod całkowitą władzą ojca aż do 25 roku życia, patriarchalna zależność nie miała żadnego przełożenia na relacje obywatela rzymskiego z państwem, któremu gwarantowało samodzielność prawną od 14 roku życia (minores). Zgoda głowy rodziny nie była w związku z tym wymagana ani dla ważności czynności prawnych podejmowanych przez minores ani nie ograniczała jego wszelkich innych decyzji życiowych.
2/ średniowiecze- nastolatkowie znajdowali się u szczytu swojej potęgi- samodzielnie rządzili państwami jako cesarze, królowie i książęta. W Polsce okres regencji kończył się z chwilą ukończenia przez małoletniego władcę 14 lat. Spośród władców niemieckich samodzielne rządy przed 18 rokiem życia sprawował Otton III. Ponieważ monarcha niemiecki był jednocześnie Cesarzem Rzymskim, 15-letni Otton III stał się najważniejszym człowiekiem na świecie, od którego zgody zależało nawet obsadzenie tronu papieskiego. Otton III, korzystając z przysługującego Cesarzowi prawa inwestytury, powołał dwóch Papieży sprzyjających polityce niemieckiej: Grzegorza V i Sylwestra II. Lista władców Polski, którzy w chwili objęcia samodzielnych rządów nie mieli ukończonych 18 lat- w tabelce na końcu tematu
3/ nowożytność- granica dorosłości została zróżnicowana na wiek sprawny (pełnoletność) oraz wiek roztropny (dojrzałość). Nazwa wieku sprawnego pochodzi od sprawności posługiwania się bronią, a genezę ma w określeniu dojrzałości do samodzielnego uczestnictwa w wojnie. (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiek_sprawny ). Na początku nowożytności młodzież 14-17 letnia nadal mogła decydować o własnym losie, a nawet brać udział w działaniach wojennych. Osoby przed osiągnięciem wieku sprawnego nie miały jedynie pełnego prawa dysponowania własnym majątkiem. W 2 poł XVII w. sądy ziemskie podwyższyły wiek sprawny z 15 do 18 roku życia. .
4/ totalitaryzm wychowawczy- od 1768 r. do dziś- postanowiono "zadbać"także o młodzież z dóbr miejskich , podwyższając wiek sprawny do 18 lat. Wolni od pokoleń ludzie stracili swoje prawa i zostali całkowicie podporządkowani władzy rodzicielskiej, wobec której muszą być bezwzględnie posłuszni.
ludzie wolni przez stulecia- wpierdalankami nauczycieli w internatach
Jeśli faktycznie młodzież między 15 a 18 rokiem życia nie
byłaby pod względem emocjonalnym, intelektualnym i rozwojowym zdolna do
prowadzenia życia na własny rachunek to potrzeba opieki nad nimi istniałaby
zawsze. Na podstawie 1000 lat historii Polski i 10 tys. lat historii świata
można natomiast jednoznacznie
stwierdzić, że zależność osób między 15 a 18 rokiem życia od rodziców nie wynika z
ich rozwoju, a jest skutkiem jedynie przemian prawnych i kulturowych ostatnich
250 lat. Od czasów Babilonu na świecie i Mieszka I w Polsce nastolatkowie
uczestniczyli w losach świata- kształtowali jej historię, kulturę i gospodarkę.
15-17 latkowie byli dużo bardziej samodzielni od współczesnych dorosłych, bo
radzili sobie w nieporównywalnie trudniejszych czasach od obecnych. Dawniej
prowadziło się wojny, ekonomiczny poziom życia był nieporównywalnie niższy, a
zasiłki ani emerytury nie istniały. Nie to co dzisiaj: wojen nie ma żadnych,
średnie zarobki 4 tys. a jak ktoś nie pracuje dostanie zasiłek. I mimo bardzo
ciężkich warunków przez 800 lat naszej historii i kilka tysięcy lat historii
powszechnej 15-17 latkowie mogli decydować o własnym życiu- byli w pełni
samodzielni- chlali piwo w karczmach, uczestniczyli w wojnach a nawet rządzili
państwami. Natomiast w 2 poł. XVIII w. (w Polsce- w 1768 r.), gdy
podwyższono pełnoletność do 18-21 lat, 15-17 latkowie stali się tylko
wpierdalankami rodziców lub nauczycieli w internatach. Opierając się na kontekście historycznym
nie ma żadnej wątpliwości, że 15-17 latkowie są zdolni do pełnej samodzielności
życiowej. Nastolatkowie całkowicie podlegają władzy rodziców nie dlatego, że
nie potrafią pokierować własnym losem- przez wieki udowadniali, że potrafią.
Nie mają dzisiaj wolności, bo 250 lat temu zostali jej pozbawieni, z
upadlającymi dla nich konsekwencjami.
królowie i książęta, którzy w chwili rozpoczęcia samodzielnych rządów nie mieli ukończonych 18 lat. Kilkaset lat temu nastolatkowie rządzili Polską. Dzisiaj nie mogliby w ogóle decydować o własnym życiu. Tak się traktuje potomków królów, książąt, rycerzy?
królowie i książęta, którzy w chwili rozpoczęcia samodzielnych rządów nie mieli ukończonych 18 lat. Kilkaset lat temu nastolatkowie rządzili Polską. Dzisiaj nie mogliby w ogóle decydować o własnym życiu. Tak się traktuje potomków królów, książąt, rycerzy?
imię władcy
|
tytuł władcy
|
data urodzenia
|
data rozpoczęcia panowania
|
wiek władcy w chwili rozpoczęcia samodzielnego panowania
|
Kazimierz I Odnowiciel
|
książę Polski
|
25.07.1016 r.
|
05.1034 r.
|
17 lat
|
Bolesław II Śmiały
|
książę Polski 1058-1076
król Polski 1076-1079
|
1042 r
|
1058 r
|
16 lat
|
Bolesław III Krzywousty
|
król Polski
|
20.08.1086 r.
|
1102
|
16 lat
|
Bolesław IV Kędzierawy
|
książę mazowiecki 1138; książę śląski 1146-1163; książę
sandomierski od 1166
|
1122 r.
|
książę mazowiecki 1138
|
16 lat
|
Henryk Sandomierski
|
książę sandomierski
|
1130 r.
|
1146 r.
|
16 lat
|
Leszek Bolesławowiec
|
książę mazowiecki
|
1160 r.
|
1177 r. (samodzielnie)
|
17 lat
|
Leszek Biały
|
książę zwierzchnik Polski 1194-1198
książę kujawski 1199-1200
|
1184 r.
|
1198 r (samodzielnie)
|
14 lat
|
Konrad I Mazowiecki
|
książę kujawsko- mazowiecki
|
1187 r.
|
1200 r. (samodzielnie)
|
13 lat
|
Władysław Odonic
|
książę wielkopolski
książę kaliski 1207-1217
|
1190 r.
|
1207 r
|
17 lat
|
Henryk IV Probus
|
książę wrocławski 1270-1290; książę krakowski 1288-1290
|
1257 lub 1258
|
1273 r. (samodzielnie)
|
15 lub 16 lat
|
Władysław Łokietek
|
król Polski 1320-1333; książę na Kujawach Brzeskich i
Dobrzyniu 1275-1288
|
1260 r.
|
1275 (samodzielnie; wspólnie z braćmi)
|
15 lat
|
Ludwik Węgierski
|
król Węgier 1342-1382
król Polski 1370-1382
|
1326
|
król Węgier od 21.07.1342
|
16 lat
|
Władysław II Jagiełło
|
Wielki Książę Litewski 1377-1401; król Polski 1386-1434
|
1352 albo 1362
|
1377 r.
|
15 albo 25 lat
|
Władysław III Warneńczyk
|
król Polski 1434-1444; król Węgier 1440-1444
|
31.10 1424 r.
|
król Węgier od 15.05.1440 r.
|
15 lat
|
Kazimierz IV Jagiellończyk
|
król Polski 1447-1492 Wielki Książę Litewski 1440-1492
|
30.11.1427
|
Wielki Książę Litewski od 29.06.1440
|
12 lat
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz