Przemoc hierarchiczna społeczeństwa otwartego dorosłych wobec młodzieży a przemoc w grupie rówieśniczej

odmiana przemocy	przemoc w grupie socjologicznej młodzieży	przemoc społeczeństwa otwartego dorosłych wobec młodzieży
podłoże	przemocowe	hierarchiczne
sprawca	grupa socjologiczna młodzieży	społeczeństwo dorosłych
ofiara	osoba wykluczona z grupy	niepełnoletni
przyczyna przemocy	dysproporcja siły	dysproporcja praw
forma przemocy	przemoc psychiczna i lekceważenie	pozbawienie wolności i godności, przemoc psychiczna i lekceważenie (wizerunek „głupiego gimbusa”)
mechanizm prześladowczy	zasady panujące wewnątrz grupy	prawa hierarchiczne (czynniki hierarchii)
sposób funkcjonowania mechanizmu prześladowczego	postępowanie w sposób przeciwny do postępowania grupy (osoba jest napiętnowana za nie przyjmowanie zasad grupy)	postępowanie w ten sam sposób jak postępuje społeczeństwo dorosłych (małoletni jest napiętnowany za przyjmowanie czynników hierarchii)
rola mechanizmu prześladowczego	zasady panujące wewnątrz grupy dają poczucie wyższości i utrzymują przewagę między grupą rówieśniczą a osobą wykluczoną z niej	Prawa hierarchiczne dają dorosłym władzę w systemie społecznym oraz trwałą przewagę, realizowaną przez nich w indywidualnej relacji wychowawczej. Przewaga ta wiąże się z wyższością bycia dorosłym nad byciem niepełnoletnim.
mechanizmy wykluczenia z własnej grupy zamkniętej	przewaga przemocowych	tylko degradacyjne
sposób nabywania wzorca postępowania	przez interakcję bezpośrednią grupy rówieśniczej	- przez interakcję pośrednią społeczeństwa otwartego dorosłych - przez ten sam sposób traktowania w dzieciństwie (bycie samemu ofiarą przemocy hierarchicznej dorosłych)
świadomość wyrządzania krzywdy	nie	nie
potrzeba racjonalizacji	nie	tak
potrzeba racjonalizacji przez osobę, od której wzorzec postępowania został przejęty	nie	tak
przejmowanie przez ofiarę roli sprawcy	nie	tak
warunek konieczny do zakończenia przemocy	jeżeli ofiara przestanie być słabsza (przynajmniej raz da odpór przemocy)	jeżeli osoba niepełnoletnia przestanie być gorsza (nabędzie pełnoletność)

Z powyższej analizy wynika, że każda grupa socjologiczna młodzieży jest odrębnym społeczeństwem, zaś dorośli tworzą społeczeństwo. Wytworzyły one te same mechanizmy przemocowe. Przemoc rówieśniczej i hierarchiczna podlegają więc takim samym zasadom. Porównajmy różnice i podobieństwa między przemocą rówieśniczą a przemocą społeczeństwa otwartego dorosłych wobec młodzieży:

1/ W obu odmianach przemocy ich mechanizm prześladowczy zapewnia przewagę między sprawcą a ofiarą. W przemocy rówieśniczej przewaga ta ma charakter nietrwały. Jej celem jest wyłącznie prześladowanie osoby wykluczonej z grupy i kończy się z chwilą, gdy ta osoba zdoła się jej przeciwstawić. Natomiast w przemocy społeczeństwa dorosłych względem nastolatków przewaga jaką dają dorosłym prawa hierarchiczne zapewniają im stałą dominację nad młodzieżą i determinują całokształt relacji między oboma społeczeństwami. Mechanizm prześladowczy wytwarza zatem hierarchię społeczną. Sprawia on, że małoletnim z góry przypisana jest rola bycia gorszymi od dorosłych i nawet przeciwstawienie się przemocy tej roli nie zmieni.

2/ W społeczeństwie dorosłych prześladowanie ma podłoże degradacyjne, natomiast u nastolatków- przemocowe. Degradacyjne wykluczenie z grupy wynika z konkretnej przyczyny (np. uprawiania seksu z 16-latką). Dlatego też ewentualne prześladowanie kogoś wynika właśnie z tej przyczyny. Nawet gdyby osoba prześladowana była wstanie odeprzeć agresję, nie zostałaby przyjęta z powrotem do grupy. W przemocy rówieśniczej ofiara jest zaś dręczona z powodu swej słabości psychicznej. Gnębienie jej za inność stanowi więc tylko wyraz agresji wobec niej, a nie jej przyczynę. Jeśli jest obiektem przemocy, grupa wypomina jej nawet niewielkie odstępstwo od kanonów w niej przyjętych. Gdyby jednak przestała być przedmiotem agresji, jej zachowanie nie podlegałoby już surowej ocenie ze strony grupy, a w przyszłości nawet sama może zostać jej członkiem. Chociaż z większości grup zamkniętych nastolatków wykluczenie ma przyczynę przemocową, czasami ma ono podłoże degradacyjne. Degradacja z grupy nastąpiła w każdej sytuacji, gdy obrona nie przerywa dręczenia. Jeśli odparcie przez ofiarę agresji nie spowoduje końca przemocy, wówczas będzie ona najczęściej dręczona z jednego konkretnego powodu (np. homoseksualizmu).

sposób wykluczenia z grupy	przemocowy	degradacyjny
podłoże	przemocowe	hierarchiczne
społeczeństwo	młodzieży	dorosłych
konkretna przyczyna wykluczenia	nie istnieje	istnieje
możliwość powrotu osoby wykluczonej do grupy	gdy przestanie być słabsza (da odpór agresji)	nie istnieje

3/ Oba typy przemocy różni także ich przyczyna. Przemoc rówieśnicza wynika z dysproporcji siły między grupą a osobą, nie zintegrowaną z nią, natomiast przemoc hierarchiczna- z dysproporcji praw między dorosłymi a niepełnoletnimi, powodującej, że są oni stale traktowani przez dorosłych jako osoby gorsze od nich. Zarówno w przemocy rówieśniczej jak i przemocy hierarchicznej dorosłych agresja społeczna jest kierowana do osoby znajdującej się poza grupą (społeczeństwem). W przemocy rówieśniczej sposób napiętnowania wynika z samego wykluczenia: osoba została wykluczona z grupy, więc jest napiętnowana za postępowanie inne niż grupa (nie ma jej praw). Napiętnowanie jest więc bezpośrednim następstwem wykluczenia. Jego przyczynę stanowi natomiast słabość ofiary. Dalszą zaś konsekwencją pozostawania ofiary poza grupą jest nie posiadanie przez nią jej praw (a właściwie niemożność ich posiadania). Po ponownej integracji z grupą wykluczony rówieśnik od razu więc nabędzie jej prawa (przestanie być prześladowany za postępowanie sprzeczne z zasadami grupy). W przypadku przemocy hierarchicznej dorosłych sytuacja jest odwrotna. Dorośli napiętnują nieletnich z powodu dysproporcji praw między obydwoma społeczeństwami. Odrębna tożsamość wiekowa sprawia, że dorośli nigdy nie będą uważali nastolatków za część swojego społeczeństwa otwartego. Wzajemna psychologiczna obcość jest jednak możliwa do przełamania, jeśli dorośli zaczną szanować młodzież i traktować jak równych sobie ludzi. Odzyskanie utraconego na 200 lat poważania, mogłoby nastąpić dopiero po nabyciu przez młodzież praw dorosłych. Wyrównanie statusu prawnego obu grup stanowi więc bezwzględny warunek ich integracji w grupach zamkniętych. 

rodzaj przemocy	przemoc rówieśnicza	przemoc hierarchiczna społeczeństwa otwartego dorosłych
przyczyna	bycie słabszym	dysproporcja praw
opis przyczyny	ofiara jest słabsza, więc pozostaje poza grupą rówieśniczą; pozostaje poza grupą rówieśniczą, więc nie ma jej praw)	nieletni jest gorszy, bo nie ma praw osób dorosłych; nie ma praw osób dorosłych, więc nigdy nie jest w ich grupie zamkniętej.

4/ Inny jest sposób funkcjonowania mechanizmu prześladowczego. Ofiara przemocy rówieśniczej została wykluczona z grupy, więc jest napiętnowana za postępowanie inne niż grupa. Z kolei nastolatkowie nie należą do społeczeństwa dorosłych, dlatego spotykają się z agresją, gdy nabywają prawa dorosłych. Generalnie jeśli społeczeństwo oczekuje, że osoba powinna być jego członkiem (nastolatek w grupie rówieśników, transseksualista w grupie osób własnej płci), lub takim członkiem była (osoba zdegradowana z grupy), napiętnuje ją za to, że postępuje inaczej niż jego własne społeczeństwo. W sytuacji zaś, gdy osoba jest członkiem innego społeczeństwa (młodzież nie należy do społeczeństwa dorosłych, obcokrajowiec nie należy do narodu), spotyka się z agresją, jeżeli nabywa prawa tego społeczeństwa (nastolatek, który przejmuje czynniki hierarchii, obcokrajowiec, który zabiera pracę rodakom).

rodzaj przemocy	przemoc rówieśnicza	przemoc hierarchiczna społeczeństwa otwartego dorosłych	prześladowanie osób o innej narodowości	prześladowanie transseksualistów	degradacyjne wykluczenie z grupy
sposób napiętnowania	postępowanie w sposób inny niż grupa rówieśnicza	postępowanie w ten sam sposób co społeczeństwo dorosłych	postępowanie w ten sam sposób co naród	postępowanie w sposób inny niż własna płeć	postępowanie w sposób inny niż grupa

5/ Przyczyna przemocy a mechanizm prześladowczy:

A. W przemocy rówieśniczej mechanizm prześladowczy najczęściej jest tylko sposobem napiętnowania, a nie przyczyną przemocy. Ofiara staje się obiektem przemocy, ponieważ nie jest w stanie się przed nią obronić, a nie dlatego że się odróżnia od grupy np. wyglądem zachowaniem- na co wskazywałby mechanizm prześladowczy. Mechanizm prześladowczy nie ma wówczas nic wspólnego z przyczyną prześladowania, gdyż ofiara przemocy może być prześladowana praktycznie za wszystko, a sposób prześladowania jest bardzo zmienny, i w każdej chwili może być wymieniony na dowolnie inny. Przykład: dziewczyna jest obrażana przez rówieśniczki za niemodny styl ubioru. Żeby przeciwdziałać agresji szkoła zasądziła obowiązkowe mundurki. Po wprowadzeniu jednolitych strojów, "koleżanki" nie naśmiewały się już z dziewczyny, za niemodny ubiór (wszystkie chodziły w niemodnym). Zaczęły w związku  z tym ośmieszać ją za rodzaj słuchanej muzyki, słabą grę w siatkówkę i itp. Nie należy zatem dopatrywać się przyczyn przemocy rówieśniczej w nietolerancji, która jest w niej tylko mechanizmem prześladowczym (sposobem obrażania). Z pomylenia mechanizmu prześladowczego z przyczyną przemocy wziął się powszechny w naszej kulturze obraz nietolerancyjnej młodzieży. Prawdziwa nietolerancja w okresie nastoletnim często natomiast wynika z wysokiego krytycyzmu moralnego, polegającego na ostrzejszej niż w wieku dorosłym ocenie kontrowersyjnych zachowań i zjawisk. 
zwalczanie przemocy rówieśniczej pretekstem do przemocy hierarchicznej
Wszystkie dotychczasowe metody zwalczania przemocy rówieśniczej koncentrują się na sposobie napiętnowania, a często wręcz przedmiocie dręczenia. Podejście takie prowadzi do pozbawienia praw wszystkich nastolatków mimo, iż negatywne skutki wielu zachowań ponoszą tylko nieliczni z nich. Zwalczanie przemocy rówieśniczej Psychopatom Własnej Wielkości służy więc za pretekst do stosowania kolejnych represyjnych zakazów, dzięki którym zaspokajają swoją chuć władzy. np. zakaz posiadania telefonów komórkowych obowiązujący wszystkich uczniów w szkole, motywowany ewentualną możliwością nagrania kompromitującego filmu i wrzucenia go do internetu; ustalanie kanonu ubioru dla uczniów z powodu ewentualnego szpanerstwa modnie ubierających się uczennic. Oprócz dania pretekstu do pozbawienia młodzieży praw, przemoc rówieśnicza dorosłym przydaje się- ogółowi społeczeństwa do ponabijania się z "głupoty gimbusów" a psychologom- do stworzenia w oparciu o interakcję przemocową grupy rówieśniczej poglądów pozbawiających młodzież świadomości i autonomii woli- czyli odebrania im godności jako ludzi.
Przemoc rówieśnicza, mimo że powstaje bez udziału dorosłych została przez nich zaadaptowana do realizacji swojej własnej przemocy. Prawdziwą walką z patologią rówieśniczego dręczenia dorośli nie są więc w ogóle zainteresowani, bo nie mają w tym interesu ani celu.  

B. Przemoc hierarchiczna dorosłych ma podłoże degradacyjne. Mechanizm prześladowczy (prawa hierarchiczne) stanowi więc część konkretnej przyczyny przemocy, którą jest ogólny brak wszelkich praw osób niepełnoletnich.

czy odrębne obalenie wszystkich praw hierarchicznych doprowadziłoby do nieświadomego upadku systemu?

Prawa hierarchiczne dają dorosłym władzę w społeczeństwie. System wychowawczy opiera się jednak przede wszystkim na indywidualnej zależności dzieci od rodziców, względnie uczniów od nauczycieli. Jakie przełożenie miałoby więc oddzielne obalenie każdego z praw hierarchicznych na funkcjonowanie systemu wychowawczego? Prawa hierarchiczne mają charakter ogólnospołeczny. Wyznaczają wspólne zasady dla całego systemu; tworzą jego "konstrukcję". Po zniszczeniu "konstrukcji" indywidualna władza wychowawcza nie miałaby na czym się oprzeć. Po obaleniu wszystkich czynników hierarchii, totalitaryzm wychowawczy również więc prawdopodobnie by runął, bo jest zbyt mało elastyczny, żeby wytworzyć nowe kryteria istnienia. W ciągu 200 lat, od momentu powstania w obrębie funkcjonowania nastąpiło właściwie tylko jedno przesunięcie: od lat 60 zmniejszyło się znaczenie kar fizycznych; zastąpiły je prawa hierarchiczne. Dlatego sprzedaż alkoholu niepełnoletnim dozwolona jest w krajach, w których wiek sprzedaży reguluje ustawodawstwo z XIX w. Dzisiaj samoistne przyznanie tego prawa byłoby niemożliwe. Praw hierarchicznych nie dałoby się "wymienić" na inne, gdyż ich nie ma- system wychowawczy nie przyznaje niepełnoletnim żadnych praw. Opresji nie tworzy zależność ekonomiczna, bo jest ona dla nastolatków korzystna. Z kolei zdolność do czynności prawnych też nie jest istotna, bo osoby poniżej 18 lat nie zawierają umów. Zatem po zniszczeniu "konstrukcji", totalitaryzm wychowawczy tak jak nieświadomie istnieje, również nieświadomie by się skończył.

6/ Przemoc rówieśnicza nie wymaga racjonalizacji. Rówieśnicy pytani przez ofiarę, dlaczego postępują względem niej po chamsku odpowiadają najczęściej „a co nam zrobisz”. Zupełnie inaczej jest uzasadniana przemoc hierarchiczna. Posiada ona racjonalizację nierepresyjną. Wychowankowie swoich przejawów megalomanii, których celem jest manifestacja władzy nad dzieckiem, w ogóle nie uważają za przemoc, tylko za metody wychowawcze. Stosując je są zatem przekonani, że działają dla dobra dziecka. Uzasadnienie co do słuszności represyjnie narzuconych zasad i kar przyjmują także niepełnoletni, którzy stając się dorośli ten schemat również powielają. Dlatego system trwa pokoleniami a jego patologia nie zostaje w ogóle dostrzeżona. Racjonalizacja nierepresyjna jest więc wielkim dramatem całego systemu wychowawczego.

7/ Wszystkie zachowania przemocowe względem dziecka/nastolatka są nabywane od innych osób. Ich sprawcy albo sami padli ofiarą przemocy (przemoc hierarchiczna) albo przejęli ją od innych członków własnej grupy społecznej (przemoc rówieśnicza). Powielany jest każdy wzorzec traktowania siebie przez dorosłego z okresu własnego dzieciństwa, bez względu czy się go uznaje za słuszny czy nie. Sprawcy przemocy hierarchicznej nadają swoim agresywnym zachowaniom pozytywną wartość moralną jeżeli osoby, od których je przejęli także uważali takie czyny za właściwe. Rodzice usprawiedliwiają więc względami wychowawczymi wzmożoną kontrolę lub kary o represyjnym charakterze względem swojego dziecka, ponieważ sami kiedy byli dziećmi doświadczyli podobnych zachowań ze strony własnych rodziców uzasadnianych w ten sam sposób. Z kolei przemoc nie racjonalizowana przez sprawcę będzie powielana także bez racjonalizacji. Dzieci wychowane w rodzinach nadużywających alkohol, sami staną się w związku z tym alkoholikami albo alkoholików wybiorą na swoich partnerów życiowych. Inną formą nabywania wzorca postępowania jest interakcja grupy. W ten właśnie sposób przejmowane są zachowania przemocowe w grupie socjologicznej nastolatków. Dlatego wystarczy, żeby tylko jedna w niej osoba przejawiała skłonności sadystyczne wobec kogoś słabszego psychicznie od niej, żeby pozostali członkowie grupy również zaczęli się nad nim znęcać. Przemoc rówieśnicza jest rodzajem przemocy, którego ofiara sama nie powiela. Zatem gdy przestanie być obiektem przemocy, sama nie szuka osób słabszych od siebie, na których ukierunkowują własną przemoc.